Rafał, wydawca i redaktor satyrycznego pisemka „Diabeł”, zostaje aresztowany i osadzony w więzieniu w jednej celi ze słynnym kasiarzem Szpicbródką i oskarżonym o morderstwo zakonnikiem Sykstusem. Trwa I wojna światowa, ale świat więzienia stanowi zamkniętą enklawę, w której oderwany od codzienności pisarz prowadzi sam ze sobą dysputy o literaturze i sztuce. Dojrzewa w nim zamysł powieści, inspirowanej obserwacjami więziennego życia. Sam nie zna powodów własnego aresztowania, a informacje uzyskane podczas pierwszego przesłuchania nie są jasne: autorstwo plugawych artykułów, obraza moralności. Dopiero w kolejnej rozmowie ze śledczym dowiaduje się o znalezionym w jego mieszkaniu pistolecie, z którego zastrzelono w zamachu terrorystycznym dwie osoby. Mimo kontekstu historycznego reżyser skupia się na wątkach tajemnicy ludzkiego losu i problemie przemijania, tworząc wnikliwy portret psychologiczny bohatera – człowieka samotnego, zagubionego, niepogodzonego z czasem, w którym żyje.
Wojciech Jerzy Has, reżyser filmowy, scenarzysta, producent, urodził się w 1925, zmarł w 2000 roku. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Był artystą osobnym, często nazywany wizjonerem kina. Najważniejsze swoje filmy stworzył w okresie rozkwitu szkoły polskiej. Debiutował w 1957 r. filmem Pętla, pełnym inspiracji niemieckim ekspresjonizmem i francuskim realizmem poetyckim. Precyzyjnie zaplanowane ujęcia, niesamowita atmosfera z pogranicza świata realnego i baśni, dopracowana scenografia, bohater wyalienowany z codzienności, zgłębianie powikłanej psychiki człowieka - to charakterystyczne cechy stylu Hasa, które znakomicie rozwinął w swoich późniejszych filmach - m.in. w Sanatorium pod Klepsydrą. Jak być kochaną ze słynną rolą Zbigniewa Cybulskiego bliskie jest założeniom polskiej szkoły filmowej. Obraz ten otworzył pasmo sukcesów reżysera, dziś uznawany jest za jeden z najlepszych polskich filmów psychologicznych.
Filmografia:
1947 Harmonia/ Harmony
1957 Pętla/ The Noose
1958 Pożegnania/ Farewells
1959 Wspólny pokój/ One Room Tenants
1960 Rozstanie/ Goodbye to the Past
1962 Jak być kochaną/ How to Be Loved
1964 Rękopis znaleziony w Saragossie/ The Saragossa Manuscript
1968 Lalka/ The Doll
1973 Sanatorium pod Klesydrą/ The Hour-Glass Sanatorium
1982 Nieciekawa historia/ An Uneventful Story
1984 Pismak/ Write and Fight
1985 Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany/ Memoirs of a Sinner
1988 Niezwykła podróż Baltazara Kobera/ The Tribulations of Balthazar Kober